Antik Roma’da yapılmış en büyük amfitiyatro olan Colosseum, gladyatörlerin birbirleriyle veya egzotik hayvanlarla dövüşmesi için kullanılmış ve aynı zamanda binlerce seyirciyi ağırlamıştır. Bugüne kadar pek çok doğa olayına tanıklık etmiş olan bu Kolezyum hakkında bilmek istediğiniz her şeyi sizlere anlattık. Duyduğunuzda çok şaşıracaksınız. İyi okumalar!
Kolezyum’un üretimi MS 72’de İmparator Vespasian döneminde başladı. Bu Kolezyum, dünyanın en büyük amfitiyatrosu olduğu için hemen hemen herkes tarafından bilinir.
Kolezyum’un yapımında yaşanan bazı sorunlar nedeniyle MS 80 yılında İmparator Titus döneminde açılmıştır. Kolezyum açıldığında üç katlı ve 65 bin seyirci kapasiteli harika bir mimarisi vardı.
Kolezyum o kadar büyüktü ki, daha sonra inşa edilen hiçbir bina onun boyutuyla boy ölçüşemezdi.
Ne kadar büyük olduğunu hemen anlatalım: Domitianus döneminde tiyatronun ortasındaki arena suyla doluyor ve içinde gemiler yüzüyordu. Yani bu arena simüle edilmiş bir deniz savaşları havuzuna dönüşecek kadar büyüktü. Ancak arena 500 yıl boyunca gladyatörlerin birbirleriyle veya egzotik hayvanların dövüştüğü bir amfitiyatro olarak kullanıldı.
Yapısıyla dikkat çeken bu mimari yapının adının Kolezyum’un yanında duran İmparator Nero heykelinden geldiği sanılıyor.
John Henry Parker’ın “Roma Archaeology: Flavianus Amphitheatre” adlı kitabında anlatıldığına göre, Kolezyum’un düzenlenen etkinliklerin evi olmaktan çıkmasından sonra Romalılar, Kolezyum taşlarını başka projeler için kullanmaya başladılar.
Aslında bu büyük mimari yapı 12. ve 13. yüzyıllarda başta kale olmak üzere birçok farklı amaç için kullanılmış. Sonraki yüzyıllarda gelişen doğa olayları, afetler ve bakımsızlıklar antik yapının bozulmasına neden olmuştur.
Gelelim Kolezyum’un ilginç hikayesine!
Kolezyum, 6. yüzyıldan itibaren orijinal işlevini ve ilginç görünümünü kaybetmeye başladı. Daha sonra Kolezyum’un içine bir kilise inşa edildi ve arena bir savaş alanından mezarlığa dönüştürüldü. Daha sonra kemerler konut ve dükkanlara dönüştürülmüştür. Yani dünyanın en büyük amfi tiyatrosunun bir anda küçük bir kasabaya dönüştüğünü bile söyleyebiliriz.
1200 yılına gelindiğinde zengin bir aile Colosseum’u satın almış ve burayı kale olarak kullanmaya başlamış.
Bu mimari yapı 1349’daki büyük Roma depreminde ağır hasar gördü. Kolezyum’un güney tarafındaki duvarlar depremle yıkıldı. Bu nedenle devasa yapı bugünkü görünümüne kavuşmuş. Kuzey cephedeki duvarlar daha yüksek ve düzgün süslemelerle kalırken, güney cephede sadece iç duvarlar sağlam kalmıştır.
Kolezyum’u korumak için 19. yüzyılın ortalarında Papa VIII: Pius tarafından büyük çabalar sarf edildi.
Aynı dönemde Kolezyum’un kuzey tarafına sağlam kalan bir kilise inşa edilmiş ve bu kilise 19. yüzyıla kadar etkin bir şekilde işlev görmüştür. Ancak yapının içindeki taş ve demirler başka yerlerde kullanılmak üzere sökülürken, 1749 yılında Papa yapının kutsal olduğunu ilan ederek taş ocağı olarak kullanılmasını yasaklamıştır.
Kolezyum, Roma İmparatorluğu’nun sona ermesinden önceki dönemde çok ünlü bir yapıydı. Birinci yüzyıl şairi Martialis, Kolezyum için bir şiir bile yazdı ve yapıyı Mısır’daki piramitler gibi birçok ünlü mimari yapıyla karşılaştırdı.
Kolezyum hem halk hem de değerli kişiler tarafından büyük beğeni topladı. Kolezyum’un araştırılmasını misyon edinen Heinz-Jürgen Beste, mimaride neyin özel olduğunu anlamak için yapının ön cephesini incelemenin yeterli olduğunu söyleyerek şu cümleleri ekledi;
Her kat, sütunlarla ayrılmış 80 kemerden oluşur: alt kattakiler Dor, orta kattakiler İyonik ve üçüncü kattakiler Korint sistemine sahiptir. Ancak Dor sisteminin sütunları – ve buna bağlı olarak kemerler – diğer iki kattan daha yüksek olduğundan, ilgili sıraların oranları aynı değildir.
Kolezyum, büyük Roma depremi dışında, tarihi boyunca en az üç büyük yangın ve en az 4 deprem görmüştür.
Bu felaketler, mimari yapıya önemli ölçüde zarar verdi ve Kolezyum, iki bin yıllık varlığı boyunca birçok kez onarıldı ve yeniden inşa edildi.
Kolezyum her yıl 4 milyondan fazla ziyaretçi almaktadır.
Günümüzün en ünlü mimari yapılarından biri olan Kolezyum, hem yapısı hem de ünlü hikayeleri nedeniyle İtalya’da her yıl 4 milyondan fazla ziyaretçiyi ağırlıyor.
